İnsan Odaklı İletişimde Teknolojik Belirleyicilik Üzerine Notlar

McLuhan, iletişim araçlarının icadının insan yaşamında değişikliklere neden olduğunu savunur ve bunu teknolojik belirleyicilik kuramı ile açıklar. “Araç mesajdır”, der. Aracın önemine vurgu yapar. “Araç insan uzvunun bir uzantısıdır” yaygın bir sözüdür.

**

McLuhan, medya araçlarının insan algısını ve yaşam şeklini değiştirdiğini öne sürer. İnsanlar medya araçlarını icat ettikçe, bu araçlar da insanları icat eder, görüşünü savunur. McLuhan’a göre, kültürümüz, geleneklerimiz iletişim kurma biçimimize göre şekillenir ve iletişim araçlarındaki gelişmeler bazı beceri ve duyuları ön plana çıkartırken, bazılarını ıskartaya çıkarır.

**

Araştırmalar, insanların telefonda konuşurken yüz yüze olduklarından daha çok yalan söylediklerini, bir şeyleri daha rahat gizleyebildiklerini göstermektedir. Televizyonlar, reklamları, haberleri, eğlence programları ve ‘reality’ şovları ile her zaman aldatmaca içermiş, aldatmacayı teşvik etmiş ve daha dikkat çekici olduğu için dramatik ya da duygusal olanı, doğru olmasa bile, nesnel gerçekliğe tercih etmiştir. Bu da teknolojinin yine insan davranışı üzerindeki belirleyiciliğini gösteriyor.

**

Cep telefonları gerçek olmayanı söylemeyi daha da kolaylaştırmış, hatta cep telefonunda yalan söylerken daha gerçekçi görünebilmek için gerekli durumlarda kullanılabilecek trafik, fırtına gibi arka plan sesleri çıkaran programlar çeşitli şirketler tarafından geliştirilmeye başlanmıştır. Araştırmalar, insanların internette geçirdikleri sürenin ciddi bir kısmında yalan söylediklerini, yanıltma yaptıklarını hatta manipülasyonla uğraştıklarını gösteriyor. Bu örnekler gösteriyor ki; teknoloji insanı şekillendiriyor ve bambaşka bir insan formu yaratıyor.

**

Günümüzün post-modern dünyasında internet üzerinden yoğun bilgi akışı gerçekleşiyor ve teknolojinin hayatları ne şekilde şekillendirdiği pek çok örnekte gözler önüne seriliyor. Mesela, sosyal medya üzerinden kişiler arzu ettikleri bambaşka benler ile diğerleriyle etkileşim kuruyor. Dolayısıyla iletişim teknolojilerinin insan odaklı iletişimdeki yeri her dönem tartışılıyor.

**

Teknolojik belirleyicilik kuramından yola çıkarak teknolojinin, ya da sosyal medya gibi uygulamaların kişilere çok boyutlu olarak etki ettiğini ve hatta bu teknolojilere fazla maruz kalındığında değişime uğrattığını söyleyebiliriz.